کلوسئوم ایتالیا

امپراتوری روم یکی از قدرتمندترین امپراتوری‌های جهان به‌حساب می‌آید و توانست شکوه و عظمت بسیاری را به رخ جهانیان بکشد. در شهر روم کشور ایتالیا یکی از معماری‌های مجذوب کننده و منحصربه‌فرد به چشم می‌خورد که نقطه عطفی در تاریخ امپراتوری روم به‌حساب می‌آید. کلوسئوم که در قرن اول میلادی بنا شده، با شکوه و عظمت بسیاری در این شهر بی‌نظیر خودنمایی می‌کند. در حقیقت شما با بزرگ‌ترین سالن آمفی تئاتر در دنیای باستان روبه‌رو هستید و با طراحی خیره کننده خود توانسته مهر تاییدی بر شکوه شهر و همچنین نمایش قدرت باشد. کلوسئوم میزبان جنگ گلادیاتورها بوده و جنگ‌های بسیاری در این مجموعه برپا می‌شده است. علاوه‌بر این، در این محل جنگ با حیوانات درنده و اعدام مسیحیان نیز رواج داشته و رزومه نچندان جالبی را به خود اختصاص داده و به عنوان وحشتناک‌ترین مکان‌ها در زمان قرون وسطی شناخته می‌گردد.

معرفی کلوسئوم؛ قتل‌گاه مسیحیان

ظرفیت مجموعه کلوسئوم به 45 هزار صندلی می‌رسد و این مجموعه در قرن اول میلادی بنا شده است. در حقیقت زمان ساخت کلوسئوم به دوره امپراتوری وسپاسیان باز می‌گردد. این بنا در سال 80 بعداز میلاد و در زمان تیتوس ایجاد شد و توسط تتوسز برادر تیتوس یعنی دومیتیان به پایان رسید. در سال 1990 این بنای ارزنده و چندی دیگر از جاذبه‌های دیدنی با ارزش ایتالیا نظیر مرکز تاریخی روم، نواحی برون مرزی واتیکان و کلیسای باسیلیکای سنت پل خارج از دیوارها نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند. جالب است بدانید که کلوسئوم در سال 2007 جزو عجایب 7 گانه جهان معرفی شد و توانست جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. امپراتور برای آنکه بتواند مردم شهر را سرگرم و دل‌شاد کند از کلوسئوم استفاده می‌کرد و با برگزاری رقابت‌های رایگان می‌توانست سرگرمی مناسبی ایجاد نماید. در حقیقت، این مبارزات و مسابقات نماد قدرت و اعتبار بودند و می‌توانست باعث محبوبیت بیشتر امپراتور در میان مردم شود. 

با وجود اینکه نیمی از بنای کلوسئوم فروریخته و نابود شده اما همچنان زیبایی و عظمت آن می‌تواند قلب‌ها را تسخیر کند. در ابتدای بازدید از این مجموعه به بررسی بنای آن بپردازید که جلال و شکوه بسیاری را به نمایش گذاشته است. در مرحله بعد به طبقه دوم مجموعه بروید که در زمان‌های قدیم، افراد ثروتمند در این مکان می‌نشستند و از تماشای بازی‌ها لذت می‌بردند. در این قسمت می‌توانید نمایشگاه‌ها و ایستگاه‌های مختلفی را ببینید که اطلاعات و تاریخچه کلوسئوم را برای شما نقل می‌کنند. در ادامه به میدان نبرد بروید و حس‌وحالی عجیبی را تجربه کنید. زمانی در این محیط، افراد برای بقا و زنده ماندن تمام تلاش خود را می‌کرده‌اند. یکی از ترسناک‌ترین بخش‌های کلوسئوم در ضلع شرقی مجموعه قرار دارد. جایی که اجساد گلادیاتورها و زندانیان اعلامی در آنجا قرار دارند. از سال 2021 زیرزمین کلوسئوم که یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این مجموعه به‌حساب می‌آید بر روی بازدیدکنندگان باز شده تا بتوانند از آنجا نیز دیدن کنند.

تاریخچه کلوسئوم

در زمان فرمانروایی نرون یعنی در سال 64 میلادی، آتش‌سوزی بسیار گسترده‌ای صورت گرفت و خرابی‌های بسیاری ایجاد شد. شایعاتی پخش گردید که می‌گفتند، امپراتور نرون این آتش‌سوزی را ایجاد کرده تا بتواند با خرابی‌های بسیار، باغ‌ها و قصرهای جدیدی برای خود ایجاد کند. پس از گذشت زمان، امپراتور وسپاسیان تصمیم بر ساخت و ایجاد این مجموعه را در محل باغ گرفت. در واقع دلیل ایجاد کلوسئوم به عقاید امپراتور باز می‌گشت، که باید تمامی اموال عمومی به مردم بازگردانده شوند و امپراتورهای قبلی که اراضی بسیاری را به مالکیت خود گرفته بودند، باید این اراضی و مکان‌ها در اختیار مردم قرار می‌گرفت. زمانی که ایشان قدرت را در دست گرفت، بخش‌های مختلفی از روم را مورد بازسازی قرار داد و تمامی بخش‌هایی که در جنگ به سمت ویرانی رفته بودند، احیا شدند. در این راستا کلوسئوم ایجاد شد و به مدت 18 قرن بزرگ‌ترین آمفی‌تئاتر دنیا به‌حساب می‌آمد. 
بودجه ایجاد کلوسئوم از غنائم معبدی یهودی تامین شد که بعد از جنگ رومیان و یهودیان در سال 70 میلادی منجر به محاصره اورشلیم گردید. کتیبه‌ای بازسازی شده در کلوسئوم وجود دارد که بیان می‌کند که وسپاسیان دستور داد تا سهم عمومی خود را دریافت و خرج ایجاد کلوسئوم کنند. اسیران جنگی یهودی بخش بزرگی از نیروی کار را تامین می‌کردند که هیچ شواهدی این موضوع را تایید نمی‌کنند. ساخت کلوسئوم در سال 80 میلادی به پایان رسید و بازی‌های افتتاحیه این مجموعه در سال‌های 80 یا 81 میلادی شروع شدند. کلوسئوم در سال 217 میلادی بر اثر رعدوبرق آسیب شدیدی دید و آتش‌سوزی گسترده‌ای در آن رخ داد و تا سال 240 هیچ تغییری در آن ایجاد نشد. در سال 240 بازسازی مجموعه شروع شد و در سال 320 دوباره شرایط برای استفاده از کلوسئوم ایجاد گردید.

معماری کلوسئوم

برای قطر بزرگ کلسئوم 188 متر و برای قطر کوچک 156 متر درنظر گرفته‌اند و ارتفاعی بالغ بر 48 متر دارد. برای تزئین نمای این معماری منحصربه‌فرد از سنگ مرمر استفاده شده و طبقات فوقانی با مجسمه‌های حیرت‌انگیزی تزئین شده است. در زمان طراحی کلوسئوم تصمیم بر این گرفته شد که 4 طبقه برای این مجموعه درنظر گرفته شود. همین اتفاق نیز رخ داد و بانوان فرودست جامعه در طبقات بالایی و افراد برجسته روم باید در طبقات پایین می‌نشستند. در طبقه زیرین کلوسئوم اتاق‌هایی وجود داشت که از دستگاه‌های مکانیکی و چندین قفس برای نگهداری حیوانات وحشی برخوردار بود. قفس‌ها به کمک دستگاه مکانیکی به بالا می‌رفتند و حیوانات از داخل قفس به میدان می‌آمدند. 
آمفی تئاتر باشکوه کلوسئوم در محیط یک دریاچه مصنوعی ایجاد شده؛ در حقیقت با استفاده از این دریاچه توانستند فونداسیون بنا را تهیه و ایجاد کنند. فونداسیون موجود در ستون‌هایی از جنس سنگ تراورتن هستند که در حلقه‌های بتنی و به صورت متوالی ایجاد شده‌اند. کانال‌هایی در میان فونداسیون ایجاد شده تا آب بتواند در جریان باشد؛ در غیر این صورت آب می‌توانست تمام این منطقه را با خود ببرد و ویرانی ایجاد کند. دریاچه موجود و خانه طلایی یا دوموس اوریا و همچنین مجسمه کلوسئوس، بخشی از گردشگاه بزرگ نرون در مرکز روم را تشکیل می‌دادند. پس از کشته شدن نرون، مجسمه کلسئوس نرویوس تغییر ماهیت داد و با افزودن تاجی از خورشید به خدای خورشید تبدیل گردید. پس از گذشت زمان، مجسمه از مکان نخست خود برداشته شد تا فضای بیشتری برای معبد ونوس و روم در دوره هادریان وجود داشته باشد. اگر به کلوسئوم بروید می‌توانید محل قرارگیری پایه‌ی این مجسمه ارزنده و غول‌پیکر را ببینید که با سنگ توفا ساخته شده است.

قسمت های مختلف کلوسئوم

در مجموعه کلوسئوم می‌توانید بخش‌ها و قسمت‌های مختلفی را شاهد باشید که هر یک در زمان‌های قدیم کاربری متفاوتی داشته‌اند و به منظوری مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در ادامه به بخش‌های مختلف این مجموعه می‌پردازیم.

نمای کلوسئوم

در نمای بیرونی و خارجی کلوسئوم دیوارهایی را شاهد هستید که از طاق‌هایی که در میان ستون‌ها قرار دارند، ایجاد شده‌اند. ستون‌های طبقه نخست که نزدیک به زمین هستند از سبک «دوریسی» (Doric) استفاده شده و در طبقه دوم می‌توان شاهد سبک  «ایونی» (Ionic) و در طبقه سوم شاهد سبک «کورینتی» (Corinthian) بود. در طاق‌های ایجاد شده در طبقات دوم و سوم، مجسمه‌هایی خودنمایی می‌کنند که نماد الهه‌ها و اساطیر باستانی بودند که در حال حاضر چیزی از این مجسمه‌ها وجود ندارد. 

میدان نبرد

زمین مبارزه آمفی‌تئاتر یا آره‌نا طولی معادل با 87 متر و عرضی معادل با 55 متر داشت که آن را با 15 سانتی‌متر شن پوشانیده بودند. دیواری دورتادور زمین قرار داشت که ارتفاعی بالغ بر 5 متر را شامل می‌شد و بالای آن جایگاه تماشاگران به صورت پلکانی ایجاد شده بود.

طبقه زیرزمین

در قسمت زیرزمین و دقیقا کف تماشاخانه، دو طبقه قرار داشت که نام سرداب یا هایپوجیوم را به آن اختصاص داده بودند. در این بخش، افراد یا حیوانات منتظر حضور در زمین نبرد بودند تا نوبت آنها شود. دست‌کم 80 راهرو در این بخش ایجاد شده بود که برای دسترسی پیدا کردن به سطح زمین می‌بایست از ماشین‌های پیشرفته هیدرولیکی استفاده می‌شد. سقف زیرزمین را با الوار ایجاد کرده بودند که بر روی آن لایه‌ای شن اقرار گرفته بود که کف کلوسئوم را ایجاد می‌کرد. مسیرهایی ایجاد شده بود که به ساختمان‌های اطراف ارتباط داشتند و امپراتورها بدون قرار گیری در میان مردم می‌توانستند وارد کلوسئوم شوند. در بخش زیرزمین کلوسئوم می‌توانید مجموعه قابل توجهی از ابزارآلات را شاهد باشید که شامل 60 چرخ تسمه و... می‌شوند. کل فضای هایپوجیوم در کل زمستان سرد و مرطوب و در کل تابستان همانند دیگ بخار گرم بود و کل سال بویی نامطبوع و زننده در آن وجود داشت که ترکیب با صدای حیوانات و ماشین‌آلات می‌توانست بسیار آزاردهنده باشد. 

ورودی ها

در کلوسئوم می‌توانید در مجموعه 80 ورودی را شاهد باشید که 76 مورد از آنها به تماشاگران عادی اختصاص داشت. چند دروازه نیز وجود داشت که مخصوص افراد در نبرد بود؛ درواقع «پورتا ساناویواریا» (Porta Sanavivaria) یا دروازه زندگی برای افراد شکست‌خورده‌ای که از میدان نبرد جان سالم به‌در برده بودند ایجاد شده بود و «پورتا لیبیتینا» (Porta Libitina) یا دروازه‌ مرگ برای مردگان و اعدام‌شدگان ایجاد شده بود. «پورتا ترایمفالیس» (Porta Triumphalis) به افرادی که پیروز میدان بودند اختصاص داشت که از آن رد می‌شدند. بسیاری از ورودی‌ها تا به الان از بین رفتنه‌اند و تنها ورودی‌های 23 و 54 باقی مانده‌اند.

سایبان کلوسئوم

یکی دیگر از بخش‌های کلوسئوم که به منظور جلوگیری از ایجاد مشکل برای تماشاچیان و در امان ماندن آنها از باد، باران و... ایجاد شده بود، سایبان نام دارد. 240 دکل در قسمت بالایی اتاق شیروانی قرار گرفته که سایه‌بان تاشو به نام ولاریوم آنها را مهار می‌کند. سایه‌بان موجود از جنس پارچه با شبکه‌ها و سوراخ‌هایی است که از اطراف باز می‌شود تا بتواند از تماشاچیان مراقبت کند.

رقابت های وحشتناک در کلوسئوم

رقابت‌های بسیاری در مجموعه کلوسئوم برپا می‌شد که بسیار دل‌خراش و آزار دهنده بودند. رقابت‌ها یا بین گلادیاتورها صورت می‌گرفت یا میان حیوانات وحشی که برای یک یا چند روز متوالی این رقابت‌ها ادامه می‌یافتند. در ابتدا نمایش‌ها به صورت طنزآمیز و با نشان دادن حیوانات سپری می‌شد و سپس جنگی خونین آغاز می‌گردید. مبارزان موجود از بردگان، اسرای جنگی یا جنایت‌کاران بودند اما رومی‌های آزاد و حتی امپراتور‌ها نیز در این نبردها شرکت می‌کردند. جشنواره‌های مختلفی در کلوسئوم برگزار می‌شد که در آن‌ها اتفاقات وحشتناکی رخ می‌داد. در جشنواره گشایش آمفی تئاتر که 100 روز طول کشید، بیش از 5 هزار حیوان وحشی کشته شد. یکی دیگر از فستیوال‌هایی که در سال 240 بعداز میلاد رخ داد، مجموعه عظیمی از انسان‌ها و موجودات کشته شدند که عبارتند از: ۲۰۰۰ گلادیاتور، ۷۰ قلاده شیر، ۴۰ اسب وحشی، ۳۰ فیل، ۳۰ قلاده یوزپلنگ، ۲۰ الاغ وحشی، ۱۹ زرافه، ۱۰ گوزن شمالی، ۱۰ کفتار، ۱۰ ببر، ۱ اسب آبی و ۱ کرگدن!

علت نامگذاری کلوسئوم

در گذشته‌ها کلوسئوم، آمفی‌تئاتر فلاویان نام داشت و دلیل این نامگذار به نام خانوادگی دو امپراتوری که دستور ساخت آن را دادند، باز می‌گشت. در کنار این مجموعه مجسمه غول‌پیکری از نرون وجود دارد که همین نام بر روی آن گذاشته شده و احتمال می‌رود که نام کلوسئوم از این مجسمه الهام گرفته شده است. بعد از آنکه حکومت نرون به اتمام رسید، امپراتوران بعدی شکل ظاهری مجسمه را تغییر دادند و به شکل آپولون که یکی از خدایان رومی بود در آوردند. این تندیس در قرن پنجم از بین رفت اما نام آن با این سالن آمفی‌تئاتر گره خود و همچنان می‌توان شاهد بیان این نام بود.

ساعت بازدید و شرایط تهیه بلیط کلوسئوم

شما می‌توانید هر روز از ساعت 8:30 صبح تا یک ساعت قبل از غروب خورشید به کلوسئوم مراجعه کنید و بنایی عظیم را شاهد باشید. توجه داشته باشید که زمان بسته شدن مجموعه با تغییر فصل، تغییر پیدا می‌کند؛ در واقع ساعت بسته شدن مجموعه در زمستان 16:30 و در تابستان 19:15 است. آخرین بلیط‌هایی که فروخته می‌شوند به یک ساعت قبل از بسته شدن مجموعه اختصاص دارند و شما می‌بایست طی یک ساعت کل مجموعه را بررسی کنید.
برای تهیه بلیط کلوسئوم باید هزینه 16 یورو را پرداخت کنید که تنها خود کلوسئوم شامل این مبلغ نمی‌شود و می‌توانید فوروم رومی، امپریال فورا و تپه پالاتین را نیز مورد بررسی قرار دهید. اگر افراد زیر 17 سال به همراه دارید، نیاز است تا تنها 6 یورو برای آنها پرداخت کنید. اولین یکشنبه ماه، ورودی کلوسئوم رایگان است و می‌توانید از این جاذبه دیدنی لذت ببرید. بلیط تهیه شده برای دو روز اعتبار دارد و می‌توانید با تهیه یک بلیط، سه جاذبه دیدنی را تماشا کنید. 

چگونگی دسترسی به کلوسئوم

برای آنکه بتوانید خود را به کلوسئوم روم برسانید می‌تواند از تراموا، مترو و اتوبوس کمک بگیرید. در فاصله 220 متری کلوسئوم ایستگاه تراموای «Colosseo/Salvi N» قرار دارد که خطوط سه و هشت در این ایستگاه متوقف می‌شوند و شما می‌توانید با استفاده از هر یک از آنها به مسیر خود ادامه دهید. اگر تمایل به استفاده از مترو را داشته باشید باید در ایستگاه «Colosseo» پیاده شوید. مترو بهترین انتخاب برای شما است؛ زیرا در این شهر ترافیک سنگینی حاکم می‌شود و ممکن است بازه زمانی بسیاری را در ترافیک قرار بگیرید. خطوط MEB و MEB1 در ایستگاه مذکور متوقف می‌شوند. در صورت تمایل می‌توانید با استفاده از ایستگاه اتوبوس «Colosseo» که در 270 متری از مجموعه قرار دارد خود را به کلوسئوم برسانید. تمامی خطوط ۵۱، ۷۵، ۸۵، ۸۷، ۱۱۷، ۱۱۸ و MB در این ایستاه متوقف می‌شوند تا بتوانید از هر یک از آنها بهره ببرید.

تورهای کلوسئوم

تورهای مختلفی برای تماشا و گشت‌وگذار در کلوسئوم برپا می‌شوند که هم تورهای شبانه و هم روزانه می‌توانند بهترین انتخاب باشند. تورهای روزانه بسته به نوع تور قیمت متفاوتی دارند و بین 15 تا 100 یورو هستند. مدت زمان این تورها بین 1.5 تا 3 ساعت متفاوت است و زمانی که با تور به مجموعه می‌روید دیگر نیازی به در صف ماندن و معطلی وجود ندارد و می‌توانید تمامی حقایق و ویژگی‌های موجود در کلوسئوم را از زبان راهنمای تور بشنوید. تورهای شبانه نیز جذابیت‌های خاص خود را دارند و می‌توانید به دور از هیاهو و شلوغی به کشف کلوسئوم بپردازید.

سخن پایانی

یکی از نمادهای شهر روم و کشور ایتالیا که به مکانی گردشگری و مهم بدل شده است، کلوسئوم به‌شمار می‌آید. در این مجموعه عظیم و فاخر می‌توانید معماری خیره کننده‌ای را شاهد باشید. کلوسئوم که در قرن اول میلادی ایجاد شده، محلی برای جنگ میان گلادیاتورها و حیوانات وحشی و درنده بوده است. البته تعداد بسیاری از مسیحیان نیز در این مجموعه اعدام می‌شدند و نمادی وحشتناک به‌شمار می‌آید. در کلوسئوم اتفاقات خونین و مرگ‌بار بسیاری رخ داده و توانسته در تاریخ ثبت شود. این بنای باشکوه جزو عجایب هفت‌گانه جهان به‌حساب می‌آید و در فهرست میراث یونسکو نیز به ثبت رسیده است. برای نمای کلوسئوم از سنگ مرمر بهره برده شده و چهار طبقه در این مجموعه وجود دارد که افراد معمولی و بانوان باید در طبقات بالا و افراد مهم و شناخته شده در طبقات پایینی بنشستند.