فرهنگ و آداب و رسوم مردم روسیه
فرهنگ و آداب و رسوم مردم روسیه
اگر قصد سفر یا مهاجرت به کشوری را دارید و روسیه یکی از انتخاب‌های شماست، ضروری است نکات مهم و جالبی را در مورد فرهنگ و آداب و رسوم مردم روسیه بدانید و با این کشور غنی از لحاظ فرهنگی، آشنایی بیشتری پیدا کنید. شناخت هرچه بیشتر سبب می‌شود با دید بازتری همه جوانب را بسنجید و از طرفی در برخورد با مردم این کشور، به طور صحیح و آگاهانه رفتار نمایید. فرهنگ روسیه که همزمان تلفیقی از فرهنگ اروپایی و آسیایی است، یکی از متنوع‌ترین و متفاوت‌ترین فرهنگ‌های دنیا به حساب می‌آید؛ چون بیش از 160 گروه و قومیت مختلف در این کشور زندگی می‌کنند. بدون شک در سفر به روسیه عوامل متعددی چون آداب و رسوم خاص و جالب آن که از موارد مختلفی همچون تاریخ غنی، باستانی و جذاب و همین‌طور ادبیات و هنر سرچشمه گرفته‌است توجه شما را جلب خواهد کرد.
فرهنگ مردم و جامعه روسیه
- مردم روسی در برخورد با یکدیگر اغلب مهربان، گشاده‌روی و مهمان‌نواز هستند و تمایل دارند در کنار هم اوقات خود را سپری کنند. در همین راستا، کمتر کسی در بین آن‌ها مشاهده می‌شود که عصرها مایل باشد تنها بماند.
- در فرهنگ روسی پدربزرگ و مادربزرگ‌ها دارای احترام و نقش پررنگی در هر خانواده هستند.
- برای زندگی در شهر معمولا ترجیح خانواده‌ها این است که در آپارتمان زندگی نمایند و احتمال دارد تعطیلات آخر هفته را در ویلا یا کلبه روستایی خانوادگی خود بگذرانند.
- در روسیه افراد عادت ندارند با کفش وارد خانه شوند و معمولا داخل خانه یا از دمپایی استفاده می‌کنند یا فقط به صورت پابرهنه تردد می‌نمایند.
- از آنجایی که برای روس‌ها بسیار مهم است که در خانه احساس راحتی کنند، بلافاصله پس از رسیدن به خانه لباس‌های خود را عوض کرده و لباس‌های راحتی و دمپایی می‌پوشند.
از جمله موارد دیگری که در رابطه با فرهنگ روس‌ها می‌توان مورد اشاره قرار داد به صورت زیر است.
غرور روسی
مردم روس همیشه به خود افتخار می‌نمایند یا به عبارتی غرور دارند؛ چرا که معتقدند با وجود زندگی دشوار قادر بوده‌اند برخلاف دیگران خود را شکوفا کنند. آن‌ها همواره میراث فرهنگی خود را باعث افتخار می‌دانند و توقع دارند همه دنیا آن‌ها را مورد تحسین قرار دهند و در همین راستا، به گسترش اشعار و ترانه‌های فضیلت کشور خود می‌پردازند.
ذهنیت جمعی
محوریت زندگی روسیه تا دهه 1930 به صورت روستایی کشاورزی بود. به‌طوری‌که زمین آن‌ها مشترک بود و روسای خانواده‌ها تصمیم‌گیری‌های لازم را انجام می‌دادند. البته اینگونه وابستگی‌ها در جامعه امروز کشور روسیه نیز هنوز پابرجا است. به‌طور مثال اغلب آن‌ها ترجیح می‌دهند به جای تنهایی غذا خوردن در رستورن‌ها، در جمع‌های دوستانه یا حتی کنار غریبه‌ها پشت یک میز غذا بخورند و معتقدند مسائل هر فردی به دیگر افراد مرتبط می‌گردد و آن‌ها اجازه دارند اگر کسی خلاف قوانین عمل نمود به او هشدار دهند.
آداب و رسوم روسیه
همان‌طور که می‌دانید هر کشوری در زمینه‌های مختلف، آداب و رسوم به خصوصی دارد که می‌تواند برگرفته از عوامل متعدد در آن جامعه باشد. کشور روسیه نیز مطابق با فرهنگ و اعتقادات خود، برخورد و آداب خاصی در مسائل متعدد دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است.
لباس سنتی مردم روسیه
در بسیاری از تعطیلات، مراسمات عامیانه و سنتی و جشن‌های مردم روسیه، پسران و دختران لباس سنتی مخصوص فرهنگ خود را به تن می‌نمایند. لباس پسران به‌طور معمول پیراهنی آستین بلند و گلدوزی شده است که یقه‌ای گرد دارد و ممکن است به رنگ آبی یا قرمز باشد. لباس دختران نیز سه تکه‌ای است که شامل سارافونی به رنگ سبز یا قرمز، بلوزی دهقانی با آستین بلند و همچنین یک سرپوش (کوکوشینگ) بوده که با جواهردوزی تزئین شده و زیبا می‌گردد.
آداب و معاشرت در روسیه
- در روسیه اگر بخواهند به صورت معمول سلام دهند و احوال‌پرسی نمایند، محکم باهم دست می‌دهند و همزمان ارتباط چشمی برقرار می‌کنند (البته معمولا اگر مردی بخواهد با زنی دست دهد، آن را محکم انجام نمی‌دهد) و همچنین بسته به زمان، عبارت‌هایی مثل «صبح بخیر» و «شب بخیر» را مورد استفاده قرار می‌دهند.
- برخورد دو مرد که دوست صمیمی هستند، می‌تواند به صورت بغل کردن و ضربه زدن به پشت کمر یکدیگر باشد.
- زن‌های روسی نیز در برخورد باهم، از سمت چپ صورت، بوسیدن گونه یکدیگر را شروع کرده و 3 بار آن را انجام می‌دهند.
شیوه های خطاب کردن نام افراد در روسیه
در فرهنگ مردم روس، نام افراد از سه بخش نام کوچک، نام میانی و نام‌خانوادگی تشکیل می‌شود. نام کوچک، همان نام متداول افراد است، اما نام میانی شامل نام کوچک پدر یا یک نسخه از نام پدر، پسوند «vich-» یا «ovich-» برای مردان و پسوند «avna» یا «ovna» برای زنان می‌شود و نام‌خانوادگی هم که چون جوامع دیگر وجود دارد. باتوجه به آن که استفاده از هر سه نام در موقعیت‌های رسمی به کارمی‌رود، اما در جمع دوستانه یا نزدیکان، نام‌خانوادگی کمتر مورد خطاب قرار می‌گیرد.
آداب غذا خوردن در روسیه
در فرهنگ روسیه کسی که به مهمانی دعوت شده باشد، لازم است نکات مهمی را در برخورد با میزبان و مهمانی رعایت نماید که عبارتند از:
- فرد باید حدالامکان به موقع یا نهایتا تا 15 دقیقه تاخیر نسبت به تایم مشخص‌شده خود را به مهمانی برساند.
- قبل از ورود به خانه باید کفش‌ها درآورده شوند و در صورت نیاز دمپایی به پا کند.
- مهمان باید لباس خوب و مرتبی بپوشد؛ چرا که این امر، بیانگر حفظ احترام میزبان است.
- ممکن است از روی ادب، میزبان پیشنهاد کمک کردن در اموری مانند آماده نمودن و جمع‌وجور کردن وسایل بعد از غذا از جانب مهمان را نپذیرد، اما بهتر است برای قبول کمک، تا حدی اصرار بیشتری توسط مهمان صورت گیرد.
- از آنجایی که آداب میز شیوه قاره‌ای محسوب می‌شود، در مهمانی‌های روسی باید چاقو را با دست راست و چنگال را با دست چپ گرفت.
- در مهمانی‌ها اولین کسی که مورد پذیرایی قرار می‌گیرد، محترم‌ترین یا قدیمی‌ترین مهمان است.
- آرنج نباید روی میز قرار بگیرد.
- تا زمانی که از جانب میزبان دعوتی برای شروع صورت نگرفته باشد، مهمان نباید غذا خوردن را شروع کند.
- در صورتی که در بشقاب مهمان مقداری غذا باقی مانده باشد، بیانگر کافی بودن غذا است، اما اگر بشقاب خالی شود، یعنی فرد هنوز سیر نشده است.
آداب و رسوم هدیه دادن در روسیه
از جمله نکاتی که درمورد هدیه دادن در فرهنگ روسی وجود دارد این است که:
- بردن هدیه‌ای کوچک در صورت دعوت شدن برای صرف غذا در خانه یک فرد روسی
- انتظار گل آوردن به همراه خود از مهمانان مرد (از آنجایی که گل زرد از نظر برخی روس‌ها بیانگر جدایی یا خیانت است، نباید گل زرد برده شود.)
- هدیه ندادن به نوزاد تا قبل از تولد وی ( معتقدند که زودتر هدیه دادن سبب بدشانسی می‌شود.)
- روس‌ها معمولا اگر هدیه‌ای دریافت کنند، در ابتدا برای پذیرفتن آن تعارف و اعتراض می‌نمایند، اما باید با بیان این عبارت که «این هدیه ناقابل و کوچک است» و اصرار بیشتر، هدیه را تقدیم کرد و آنان نیز برخورد مهربانانه‌ای خواهند داشت.
آداب تعطیلات در روسیه
در فرهنگ روس‌ها، مردم در تولد اعضای خانواده و تعطیلات ملی کشور خود معمولا لباس خاص می‌پوشند، به یکدیگر هدیه می‌دهند و جهت سرو شام دورهم جمع می‌شوند. از جمله تعطیلات خاص روس‌ها می‌توان به مواردی مانند تعطیلات ماسلیانیتسا، ترویتسا، تپه سرخ و عید پاک اشاره نمود که در هر یک از این موارد، خوراکی‌های مخصوص، تزئینات و آداب مختلفی را به کار می‌گیرند.
عروسی ها در روسیه
عروسی‌های روسی معمولا بسیار پر‌سر‌وصدا و تجملاتی هستند. به طوری‌که نوشیدنی‌های فراوان و غذای زیاد و کافی جهت تغذیه چندین ایالت تدارک دیده‌می‌شود. علاوه‌بر‌این مراسم سرشار از شور و نشاط و شادی است، به گونه‌ای که مهمانان در آن شب مداوم می‌رقصند و آواز می‌خوانند. به‌طور میانگین مراسم عروسی روس‌ها ممکن است دست‌کم دو روز به طول بیانجامد و حتی مهمانی‌های مربوط به آن تا حدود یک هفته ادامه می‌یابد. در کل روس‌ها مجالس عروسی را فرصت مناسبی برای خوشگذارنی و شادی در کنار یکدیگر می‌دانند.
روی میز مهمانان در جشن عروسی برای هر فرد یک بشقاب زاکورکی به عنوان پیش‌غذا به همراه نوشیدنی و لیوان قرار داده می‌شود. جالب است بدانید در دوران اشراف، جشن عروسی با یک قوی کباب‌شده که (نماد عشق زناشویی) بود آغاز می‌شد، اما امروزه بجای قو، از نوعی مرغ تزئین‌شده استفاده می‌نمایند.
عروس‌ربایی از جمله رسم‌هایی است که اکنون نیز گاهی در جشن عروسی دیده می‌شود. این رسم بدین صورت است که به دور از چشم داماد، افرادی به نام ربایندگان عروس که از قبل تعیین شده‌اند، عروس را به شیوه‌ای ناشناس می‌ربایند و در مکانی قابل دسترس (مثل ماشین دوست خاص، کمد و..) مخفی کنند. اطرافیان نیز تا زمانی که داماد موضوع را بفهمد و به دنبال نیمه گمشده خود بگردد صبر می‌کنند. در واقع موانع موجود در مسیر داماد برای پیدا کردن عروس، یک نماد خوش‌اقبالی و پیروزی در برابر چالش‌های ازدواج داماد به حساب می‌آید و روس‌ها این رسم را بسیار پاس می‌دارند.
سخن پایانی
فرهنگ و آداب و رسوم روسیه که به عنوان پهناورترین کشور جهان و همچنین هفتمین کشور پرجمعیت شناخته می‌شود، در واقع از هر دو فرهنگ شرقی و غربی منشا گرفته است و پیشینه‌ای غنی در درون خود دارد. مواردی مانند هنرهای نمایشی (از جمله رقص باله)، موسیقی، ادبیات و نقاشی از گذشته برای روس‌ها بسیار مهم بوده و بزرگانی همچون آنتوان چخوف، داستایفسکی و... را از میان شهروندان خود پروش داده است. روس‌ها تفکراتی اقتدارگرایانه دارند و احترام و قدردانی در بین آن‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. آداب و رسوم خاص آن‌ها در زمینه‌های مختلف اغلب جذاب و گاهی عجیب به نظر می‌آید، اما آشنایی کافی با آن‌ها می‌تواند موثر و مفید و در مواقعی ضروری باشد.
